Ikasturte pandemiko honetan egindako prestakuntza digital bat behin bukaturik, librea uzten dut. Zientzietako arloetan erabilgarriak izan diren baliabide digitalak eta proposamen didaktikoak landu ditugu.

ZT prestakuntza

• Funtzezko alderdiak eta programazioak. Ikasturtearen hasierako lana, programazioak egokitzeko aholkuekin.
• Metodologia ingurune digitalean. Testuinguru berezi honetan kontutan hartzeko alderdi metodologikoak
• Etxeko ikerketak. Ikasleek beren etxean bertan garatu ahal dituzten esperientziak eta metodologia
• Simulazio eta laborategi birtualak. Arlo zientifikoetena eta matematikan erabiltzeko primerazko balibide digitalak.
• Bidai birtualak. Interneten bidez nabigatzen, hainbat erronkak planteatzen dira.
• Jarduera kooperatiboak. Talde kooperatiboetan landu daitezkeen jarduera batzuk
• Diapositibei etekina ateratzen. Guztiok erabiltzen ditugun diapositiben aurkezpenen beste erabilera
• Jolasak. Jolas digitalak sortzeko aplikazio nagusiak (pasadenborak, flash-cards, Scape rooms...)

 Guztiok espero dugu birus desagertzea eta gure bizitza normaltasunean eramatea (lana barne). Hala eta guztiz, hemen agertzen diren proposamen gehienak erabilgarriak izango dira klase presentzial arrunt batean.

• Digital moduan erabiltzeko arloen proposamen didaktikoak
• Udarako jarduerak. 

Bietan parte hartu nuen eta materiala Sites batean bilduta utzi nuen. Baina, jarduera batzuk han geratu ziren, garatu barik, eta orain, berreskuratu eta gaurkotu ditut. Hona hemen emaitza:

DBHko Biologia eta Geologia arloa lantzeko proposamen didaktikoak

Bilmuma honetan Biologia eta Geologiarekin zerikusirik duten proposamen didaktiko garatuak daude, baita ikas-jarduera solteren bat ere. Batzuk irakasle baten baliabidera zuzentzen dira, estekatuta. Beste batzuk nire proiektuetatik aterata eta egokituta. Lan honetan eskaintzeko berriak era badaude.

Pena da lan pilo eskatu zuen bilduma hau Odeian ahaztuta besterik ez geratzea, batez ere, ihazko eta aurtengo esperientziez elikatu gara digitalizazio esparru honetan gure lana hobetzeko. Ikasturtea amaitzear dago, baina datorrena helduko zaigu eta, agian, proposamen artean, baten bat baliogarria izango da edo ideia bat emango digu.

 Ikasturte honetan, Berritzegunetako ZT eremuko aholkulariak lan-talde batzuek eratu et jotake lanean ari gara. Ikasturte berezia izan da guztiontzat, prestakuntza zein aholkularitza-ekintza gehienak telematikoak garatu behar izan dira eta, honen ondorioz, egia esan, pilo ikasi dugu. Nolabait, egoera pandemiko honek trebetasun digitala areagotzera behartu gaitu eta, halaber, baliabide digitalak ondo erabiltzeko (metodologiarekin bat eginda) kontuarazi digu. Horregatik, Berritzegunekideen talde batek Web-orri bat eraiki eta edukinez bete dugu, bere helburu nagusia, ikasitako guztiarekin, arloetarako metodologiaren gakoak, tresnak eta jarduera digitalen bilduma eskeintzea izanez.

 STEAM: JARDUERA DIGITALAK

Sites bost ataletan antolatuta dago:

1.- Metodologia: metodologia testuinguru digitalean erabiltzeko irakasleentzako gako nagusiak, ebaluazioaren kontzeptua eta ingurune digitalizatuetan hartzen duen garrantzia, ikasleen motibazioa nola pizteko eta mantentzeko aholkuak, nola egin jarduera kooperatiboak on line, erabilgarriak diren tresna digital orokorrak eta gure arloetako nabigatzaileen luzapenak eta App-ak.
 

 2.-Zientziak. Atal honetan azaltzen dira arlo zientifikoetan erabili ahal ditugun proposamen didaktiko digitalak, bai etxean, bai ikasgelan garatzeko: esperimentuak, simulazioak, ibilbide birtualak, diapositiben erabilpena, telefono muginkorraren bidezko ikas-jarduerak, gamifikazioa eta jolas digitalak, bideokanal interesgarriak eta zientzia-dibulgatzaileak.

3.- Matematika. Arlo honetan kontzeptu eta prozesu hobeto ulertzeko baliabide digitalen bilduma daukazue: ThatQuizz, Geogebra, Graspable Maths...Halaber simulazio matematikoak, irakasleek egindako bideotutorialak eta bidokanal interesgarriak. Gainera, irudien edo bideoen bidez plantea ditzekegun egungo estrategia metodologiko batzuk.
  

4.-Teknologia. Aurreko ataletan bezala, teknologian lantzeko gailu digitalen bilduma egiten da, lau atal nagusitan banandu: marrazketa, zirkuitoak, makinak eta programazio-robotikoa. Berton webguneak zein App-ak aurkituko dituzue.

5.-Artea eta STEAM. Lotura honetan kokatzen diren proiektuak eta baliabide digitalak eskeinzen dira: ikas-jarduerak, tailerrak, web-orriak, esperimentuak, ikasgelako proiektuak,  musika praktika, entzumena eta sorkuntzarako programak, joko interaktiboak, App-ak eta museo birtualak.

Ikusiko duzuenez, ezinbesteko materiala ikasgelan erabiltzeko. Beraz, momentu honetan, ikasturtearen amaieran, hedapena baino ez dugu egin nahi (badaezpada, norbaitek begirada bat bota nahi badio), baina, datorren ikasturtean baliabide guzti hauen aurkezpena egitea izango da gure nahia.

Datorren ikasturterako STEAM proiektuen ebazpena (ikastetxe publikoak) argitaratu da. 157 proiektu aurkeztu dira aurten, zenbaki harrigarria, STEAM hezkuntzan ze interesa dagoen erakusten duena. Benetan, STEAM proiektuen "filosofia" erakargarria da ikastetxeentzat, honen bidez diziplinarteko proiektuak, gaitasunen eta XXI.mendeko trebetasunen garapena, gizarteko erronkei erantzuna eta abarrekoak baimentzen dituelako. Eta guzti hau, gure arloetan hain zaila den bokazio zientifikoa pizten!

Ikasturtea honetan, STEAM proiektuetan sartu nahi duten ikastetxeen kopurua ikusita, Berritzegunekideok SITES bat eraiki dugu, proiektuen diseinuan laguntzeko asmoz. Baina, nahiz eta STEAMgune toki ofizialean deialdiko ikastetxeen esperientziak aipatuta dauden, oraindik, proiektuen deialdia sortu zenetik, urte batzuk pasa barru, adibide falta botatzen dugu. Beraz, blog honetan eredugarriak izan daitezkeen batzuen erreferentzia egiten saiatuko naiz. Noski, aldez aurretik nik neuk ezagutu behar ditut eta hori bakarrik lortzen da proiektua Sarean baldin badago. Hemendik zuen proiektua Interneten partekatzera animatzen zaituztet.

Lehenengo sarrera honetan  Koldo Mitxelena BHI-ri tokatzen zaio txanda. Ikastetxe guztiak bezala, azken urte hontan STEAM proiektuak hasi eta, apurka apurka, doitzen joan dira, aurten, STEAMsare ekimeneko partaideak izan arte. Proiektu desberdin eta oso interesgarri batzuk aurrera eramaten badituzten ere (Sustraiak, Kutxa Magikoa), nik espazioaren ikerketarekin zerikusirik dauden beste batzuetan zentratu nahi dut.

 Koldo Mitxelena STEAM proiektuak

1.-Espazioaren astea (Batxilergoan), bideoa. Espazioari buruzko erakusketa batean islatzen diren ikerketak.

2.-Let’s go to Mars eTwinning proiektua (DBH2). ESERO-ren proposamen didaktikoak jarraitzen, Martera heltzen diren astronautentzat, bizi-baldintzak aztertu ondoren, bizilekuen diseinuak eskalan egiten dira Tinkercad programarekin eta 3D Inprimagailuan inprimatzen dira.

3.-KMSAT: 2017an hasi zuten proiektua, Europako Espazio Agentziaren ekimena den CANSAT lehiaketan parte hartzeko helburuarekin (bideoa). Erronka honetan, ikasleek reskagarri lata baten tamainako satelite txiki bat eraiki eta martxan jarri behar dute. Aurten Koldo Mitxelenako Koldosat taldea EAE-ko irabazlea izan da.  Eta institutuoa prest dago beste ikastetxe batzuei aholkularitza emateko!!!

Datorren astean, irailak 29 eta 30, Gasteizeko Eusko Jaurlaritzaren egoitza nagusian (Lakua), "Gelatik Mundura" Jardunaldiak ospatuko dira, beren gaia ikas-konpetentziak izanik.

Izenematea (Streaming bidez): Berritzegune Nagusiko txokoan

Aurten ere, Elhuyarrek bere ohiko Zientzia Azoka antolatzen du.  Nahiz eta izenematea 2022ko urtarrilean irekiko den, komenigarria da proiektua aldez aurretik prestatzen joatea: ikerketaren gaia erabakitzea, taldeak eta abar. Azoka Bilbon ospatuko da maiatzen aldean. Partehartzeko oinarriak bere web-gunean daude. 

Ikasturtean zehar, betiko moduan, ikasleen eta irakasleen trebatzeko saioak egongo dira. Bitartean, informazio osoa eta zalantzak argitzeko, Azokaren web-orrira ere jo dezakegu

Hemendik lehiaketa honetan partehartzera animatzen zaituztet. Ekimen batzuetan epaile izan naiz eta, benetan, zientziarekiko gazteen ilusioa nabarmentzen da. Aldi berean, proiktuetan oinarritatuko ekintza izanda, konpetentziak garatzeko aukera paregabea, batez ere STEAM-arenak.

Orain dela bi urte, Berritzegunekide batzuek "Ikertzen" proiektua hasi genuen, Cedec-eko EDIA  proiekturako. Hasieratik, gure asmoa eta helburu nagusia izan zen proiektu hauek esukaraz ere izatea eta, apurka apurka, gauzatzen ari gara. Gaur beste ikas-sekuentzia argitaratu da EDIAn: Beroa ikertzen

Dakizuenez, "Ikertzen" proiektu-bilduma honen bidez, DBHko 2.kurtsoari dagozkien Fisika eta Kimika arloko edukin guztiak landu nahi izan ditugu erronka didaktikoen bitartez. Erronka didaktikoak, ikerketa moduan planteatuta, proposatzen dira, baina azken hitza irakasleak dauka, bere ikasgelara gehien moldatzen dena aukeratu ahal duelako.

Beroa gai honetan, 12 ikerketaren proposamena dago (ikusi sarrera honen oinan dagoen "canvas"-a) eta honekin bakarrik geratzen da gai bat bilduma osotzeko. Espero dugu laster energia gaia ere euskaraz izatea.

Beroa ikertzen

Beti bezala, baliabide irekia izanda, deskarga ere librea da, ondorengo estekan: descarga

Eta, azkenean, orain arte garatutako "Ikertzen" bildumako baliabideak gogoarazten dizkizuet.

Euskaraz:

•  Ikertzen: Jarduera Zientifikoa
•  Materiaren propietateak ikertzen
•  Ikertzen. Sistema materialak
•  Ikertzen: Indarrak
• Beroa ikertzen

Castellano:

•  Investigando la actividad científica
•  Investigando Las propiedades de la materia
•  Investigando los sistemas materiales
•  Investigando fuerzas
•  Investigando el movimiento
• Investigando el calor
• Investigando la energía

Pandemiaren gogorrena behin pasaturik, hezkuntza-ekintzak beren jatorrizko modura, presentiala, bueltatzeko nahian daude. Haien artean, noski, Elhuyarrek urtero antolatzen duen Zientzia Azoka. Baina aurten, pare hartze gehiago sustatzeko asmoarekin, irakasleentzako prestakuntza-saio batzuk antolatu dituzte.

Saio hauek azaroan bertan on line, ZOOM-en bidez, eskeiniko dira eta, Azoka berean parte hartzeko prozedura jakinarazteaz gain, STEAM proiektuen adibideak ere zabalduko dira. Lau ikastaro dira guztira, 

Orain direla hiru urte, Berritzegunetako kide batzuek,  EDIA proiektuaren barruan kokatzen den lan bat hasi genuen, ilusio handiz. DBHko 2. mailako FK arloaren kurrikuluma oinarria harturik, eta Hizkuntz Baliabide Irekiez baliatuz, kurtso osoko materialak ekoitzea izan zen helburu nagusia. Baina gure asmoa ez zen beste testu liburu bat garatzea, ezta lan-proiektu erraldoia ere, irakasleengan konfiantza daukagu, zuek oso ondo ezagutzen duzue nola jokatu ikasgelan; irakasleei, kurrikulum osoa biltzen duten ikas-egoeren bilduma, erronka moduan planteatuta, eskeintzea baizik. Eta buruan, hau bezain inportantea den beste helburu bat ere geneukan, baliabideak euskaraz izatea. Era honetan jaio zen "ikertzen" proiektua. 

Hiru urte pasa barru, pandemiaren eten batekin, bilduma bukatzea lortu dugu. Sarrera honetan, azken ekoizpenaren aurkezpena egin nahi dizuet: Energia ikertzen. 

Zazpigarren HBI-REAk besteek duten antolakuntza jarraitzen du. Erronka didaktikoak planteatzen dira, proposamen eta jarduera desberdinetan jolasten: ikerketak, simulazio digitalak, irakurmen zientifikoak, PISA-gaiak... Guztira 11 proposamen, 23 saio, zuek, irakasleek, aukeratzeko eta zuen ikasgelara moldatzeko. Arro sentitzen dugu eta ez da gure azken lana izango.

Hona hemen bilduma osoa.  Hurrengo pausoa zuei dagokizue, ikasgelara eramatea. Honela bada, hemendik gogor eskatzen dizuegu zuen balorazioa gurekin partekatzea, hobetzeko bidea irekitzen da beti. 

Pasa den abenduan, gure Fisika eta Kimikari buruzko HBIak saio telematikoaren bidez aurkeztu genituen. Handik aurrera, irakasle batzuek ea "paperez" eskuratzea posible den galdetu didate. Bai, HBI baliabide guztiak deskargagarriak dira, guztietan "Fitxa teknikoa eta deskarga" atalean, gure ordenagailura jaisteko auekera dugu, baina, hori bai, beti berriro irekitzeko eXeLearning programa instalatuta izan behar dugula kontutan hartuz. Ba, baliabidea irekitzean, beste formato batzuetara pasatu ahal ditugu, haien artean "inprimitu" aukera klikatuz, pdf formatoa. Era honetan paperez erabil ditzakegu. 

Guzti hau errazteko, nire web-orrian pdf fortamu honenpean dituzue guztiak "Deskargagunea" atalean.  

Bueno, pues después de haber realizado la presentación en euskera, el Cedec-Intef ha iniciado una serie de Webinars para difundir todos los recursos del proyecto EDIA y a nosotras nos ha tocado ser las primeras en romper el hielo. Esta sesión, de una hora de duración, ha quedado grabada en Youtube, En ella hablamos sobre dónde encontrar los recursos que ya hemos terminado para Física y Química de 2º de ESO (además de mencionar los 4 proyectos que ya hicimos hace unos años para 3º), qué bases metodológicas han sido las utilizadas, nuestra opinión sobre las ventajas que aporta al profesorado y al alumnado y la experiencia de aula de la profesora Aurora Marco, que los ha empleado y los ha enriquecido.

Nos ha encantado observar que ha tenido bastantes visualizaciones, ahora lo importante es que os animéis a llevarlos a clase, ya que son propuestas didácticas muy flexibles que podéis introducir en vuestra programación habitual. Con el parón que ha supuesto la pandemia, comenzamos ahora una nueva etapa con mucha ilusión para 1º de ESO...ya estamos en ello.

Urtarrila bukatzear dago eta datorren otsailaren 11an berriro datorkigu "Emakume eta neska zientzilarien nazioarteko eguna". Unibertsitatek, Ekarteak eta beste entitate batzuk mugitzen ari dira  ekintza ugari anlolatzen. Nik nire aportazio xumea egin nahi dut hurrengo diapositiben bidez, non sentzibilizazioa egiteko baliabidea batzuk azaltzen ditudan.

Denbora pasatzen da eta nirea ere bai. Erretiroa hartu dut eta hemendik aurrera web-helbide hauetan aurkituko nauzue:

Twitter: @PilarEtxebarria

Nire Sites: Pilar Etxebarria